Brak wiedzy na temat specyfiki produktu oferowanego przez bank, towarzystwo ubezpieczeniowe czy inną instytucję finansową, może skutkować podjęciem niekorzystnej decyzji inwestycyjnej. Niestety, na rynku wciąż można spotkać organizacje, które nie informują swoich klientów o wszystkich kosztach czy ryzyku, jakie wiążą się ze skorzystaniem z danej usługi. Nic więc dziwnego, że na przełomie ostatnich lat do sądów oraz instytucji ochrony konsumentów napływa coraz więcej skarg na tzw. misselling. Wyjaśniamy, na czym dokładnie polega ta praktyka oraz co zrobić, by nie paść ofiarą tego typu oszustwa.
Misselling dość ogólnie można scharakteryzować jako sprzedaż produktów lub usług, które nie odpowiadają potrzebom nabywcy. Aby zmotywować konsumenta do zakupu, sprzedawca może celowo zataić przed klientem informacje, dotyczące np. całkowitych kosztów czy poziomu ryzyka finansowego. Problem ten dotyczy najczęściej sektora usług finansowych.
Na gruncie obowiązujących obecnie ustaw, misselling uznaje się za przejaw nieuczciwej praktyki rynkowej. Uregulowania dotyczące tego typu oszustw, zostały wprowadzone na mocy nowelizacji z 2016 r. do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. W artykule 25 ust. 2 pkt 4 misselling scharakteryzowano jako zakazaną praktykę rynkową, która narusza zbiorowe interesy konsumentów oraz prowadzi do podejmowania niekorzystnych decyzji inwestycyjnych.
Misselling może przybierać różne formy. Najczęściej polega on na sprzedawaniu produktów, które nie są dopasowane do profilu czy potrzeb klienta. Przykładem takiego oszustwa może być:
Za przejaw missellingu uznaje się również nieinformowanie konsumenta na temat sposobu i kosztu rezygnacji z usługi oraz zatajenie informacji o instrumentach i strukturze portfela inwestycyjnego. Wszystko to prowadzi bowiem do tego, że nabywca nie zdaje sobie sprawy z rzeczywistego poziomu ryzyka, jakie towarzyszy danej inwestycji. Missellingiem nazywa się także oferowanie wysokooprocentowanych pożyczek tym klientom, który nie mają wystarczającej zdolności kredytowej, lub też wpadli już w spiralę zadłużenia.
Choć stosowanie missellingu jest zakazane, to jednak tego typu praktykę chętnie wykorzystują nieuczciwe instytucje finansowe. Co zrobić, aby nie dać się oszukać? Poniżej przedstawiamy kilka przydatnych wskazówek.
Na organizacjach stosujących misselling ciąży odpowiedzialność z tytułu naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Taką praktykę poszkodowany może zgłosić do prezesa UOKiK. Aby jednak instytucja została ukarana, misselling musi mieć charakter powtarzalny i stały oraz dotyczyć większej grupy klientów. Postępowania wyjaśniającego z reguły nie wszczyna się, jeśli zgłoszenie dotyczy pojedynczego przypadku.
Dochodzenie swoich racji przez konsumentów, którzy padli ofiarą tego typu oszustwa, bywa bardzo trudne. Stosowanie przepisów dotyczących missellingu budzi bowiem wiele wątpliwości natury interpretacyjnej. Ustalenie, czy konsument celowo został wprowadzony w błąd, wiąże się z koniecznością rozpatrzenia sprawy przez sąd oraz zbadania wszystkich okoliczności faktycznych, towarzyszących podpisaniu umowy. W efekcie tylko nielicznym osobom, które padły ofiarą tej praktyki, udaje się wywalczyć odszkodowanie.
Wraz z rozwojem rynku produktów finansowych zwiększa się liczba zagrożeń czyhających na konsumentów. Misselling czy phishing to przykłady tylko niektórych zagrożeń, o jakich powinni pamiętać klienci banków czy towarzystw ubezpieczeniowych. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, jak nie paść ofiarą tego typu oszustw, koniecznie zapoznaj się z naszym poradnikiem „Cyberprzestępczość – czym jest i jak się przed nią chronić”.
