Co to jest stopa procentowa?

Czym jest stopa procentowa i na co ma wpływ?

Porady
8 Kwietnia 2022
Udostępnij

Obecnie nieustannie słyszymy o kolejnych podwyżkach stóp procentowych. Tę początkowo abstrakcyjną wartość możemy szybko odczuć w kolejnych podwyżkach rat za kredyty hipoteczne czy gotówkowe. Czas najwyższy dowiedzieć się, czym właściwie są stopy procentowe, co wpływa na ich wartość i jak one same oddziałują na nasz domowy budżet.

Co to jest stopa procentowa?

Rosnące stopy procentowe stały się obecnie jednym z największych koszmarów kredytobiorców. Po krótkotrwałej prosperity wywołanej historycznie niskimi stopami procentowymi przyszedł czas na odrobienie strat. Kolejne posiedzenia Rady Polityki Pieniężnej przynoszą niepokojące wieści o podwyższeniu stóp procentowych, a tym samym rat kredytów gotówkowych i hipotecznych. Czym właściwie jest stopa procentowa i czy jej wartość w końcu zatrzyma się na stałym poziomie?

Stopa procentowa nie tylko reguluje poziom rat kredytów, choć na nich można najszybciej zaobserwować wszystkie zmiany. W rzeczywistości wpływa na całą gospodarkę kraju. W dużym uproszczeniu stopa procentowa jest ceną pieniądza. Warunkuje kwotę, jaką należy zapłacić, pożyczając pieniądze z Narodowego Banku. Ustala także koszty, jakie Bank Narodowy musi ponieść, jeśli zdecydujemy się oddać pieniądze w depozyt. Reguluje więc transakcje pomiędzy klientem a bankiem, jak również pomiędzy bankami.

Stopy procentowe odgrywają niebagatelną rolę w regulowaniu gospodarki kraju a dokładnie inflacji, która ma realny wpływ na wartość złotówki i ilość produktów, które możemy kupić za daną kwotę. Jest wskaźnikiem, który służy Radzie Polityki Pieniężnej do utrzymywania inflacji na założonym przez nią poziomie. Wpływa zatem na stabilność polskiej waluty.

Kto reguluje stopę procentową i w jakim celu?

Organem decydującym o wartości stóp procentowych jest Rada Polityki Pieniężnej. W jej składzie znajduje się prezes NBP oraz dziewięciu członków wybieranych co 6 lat przez Sejm, Senat i Prezydenta. Okres kadencji Rady jest tak długi, aby uniezależnić ten organ od zmian panujących partii. Ma być organem niezależnym od polityki i regulującym zmiany zachodzące w gospodarce kraju.

Co właściwie daje zmiana wartości stopy procentowej? Jaka jest zależność pomiędzy stopą procentową a inflacją w Polsce? Jak już zostało wspomniane, wpływa ona na regulację inflacji. Czym właściwie jest inflacja? Jest pewnym wskaźnikiem ukazującym siłę nabywczą pieniądza. Jest procesem w miarę stałym, choć może dochodzić do pewnych skoków, które szybko odbijają się na portfelach konsumentów. Celem Rady Polityki Pieniądza jest utrzymanie inflacji na stałym, zaplanowanym przez siebie poziomie. W ten sposób umacniana jest polska waluta. Kiedy inflacja rośnie, za tę samą kwotę możemy kupić znacznie mniej produktów niezbędnych do życia. Wówczas polska złotówka słabnie. Na wartość inflacji wpływa między innymi cena surowców, paliw czy dodruk pieniądza.

Odwrotnym do inflacji procesem jest deflacja. Wówczas obserwujemy długotrwały spadek średniego poziomu cen. Polska złotówka jest wówczas mocna, co sprzyja oszczędzaniu i inwestowaniu w walutę, zamiast nią operować i inwestować w np. rozbudowę firmy. Dochodzi wówczas do zatrzymania wzrostu gospodarczego. Wyjściem może być właśnie obniżenie stóp procentowych, co zmniejsza koszty zaciągania kredytów. Sytuacja ta z kolei zachęca do pożyczania, inwestowania i obrotu gotówki. Ujemne stopy procentowe powodują, że bankom nie opłaca się oddawać w depozyt pieniędzy do NBP, więc zachęcają klientów do ich pożyczania.

Stopy procentowe – rodzaje

Nie można mówić o jednej stopie procentowej. Każde posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej ustala wartość dla poszczególnych rodzajów stóp procentowych. Wśród nich znajdują się te, które najmocniej oddziałują na koszty kredytów gotówkowych. Są to:

  • Stopa referencyjna – określa minimalną cenę zakupu lub sprzedaży papierów wartościowych. Pozwala na przywrócenie płynności w sektorze bankowym.
  • Stopa lombardowa – najwyższe oprocentowanie na rynku bankowym. Po tej cenie NBP udziela pożyczek bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych. Stanowi podstawę do obliczania maksymalnego oprocentowania pożyczek i kredytów gotówkowych.
  • Stopa depozytowa – określa oprocentowanie depozytów, jakie banki komercyjne składają w NBP. Jest najniższym oprocentowaniem na rynku bankowym.

Warto w tym momencie zaznaczyć także, czym jest WIBOR(R) i jak mocno zależy od wartości stopy procentowej. Każdy kredytobiorca z pewnością nie raz spotkał się z pojęciem WIBOR. Na całkowity koszt kredytu wpływają głównie dwie stawki – marża, jaką ustala bank, a także stopa referencyjna, czyli właśnie WIBOR. W skrócie jest to stawka, po jakiej banki komercyjne pożyczają między sobą pieniądze. Ustalany jest każdego dnia przez największe banki polskie. Wyróżnia się WIBOR(R) jednodniowy, czy nawet 12-miesięczny. Oprocentowanie kredytów gotówkowych i hipotecznych najczęściej ustalane jest na podstawie wartości WIBOR(R)3M, czyli trzymiesięczny. Zazwyczaj wartość tego wskaźnika oscyluje wokół wartości stopy referencyjnej, czyli pomiędzy najwyższą – lombardową a najniższą – depozytową.

Jak zmieniały się stopy procentowe na przestrzeni lat?

Obecnie obserwujemy nagły wzrost stóp procentowych, co powoduje, że wiele osób z niepokojem patrzy na wartość miesięcznej raty kredytu. Warto jednak wziąć pod uwagę, że w dobie pandemii Rada Polityki Pieniężnej znacznie obniżyła stopy procentowe, co miało pomóc w odbudowie gospodarki po pandemii. Inflacja jednak ciągle rosła. Dziś, aby umocnić wartość polskiej złotówki, dochodzi do kolejnych podwyżek stóp procentowych. Na dzień 8 marca 2022 roku wynoszą one kolejno:

  • stopa referencyjna – 3,50%
  • stopa lombardowa – 4,00%
  • stopa depozytowa – 3,00%

Jak twierdzą eksperci, jeszcze w tym roku dojdzie do kolejnych podwyżek. Czy stopa referencyjna w końcu się zatrzyma na stałym poziomie? Jest to trudne do przewidzenia, ponieważ na decyzję Rady Polityki Pieniężnej wpływ ma wiele czynników.

Co decyduje o zmianie stopy procentowej?

Na decyzję Rady Polityki Pieniężnej o podwyższeniu stóp procentowych najmocniej wpływa poziom inflacji, jednak nie są to jedyne czynniki. Należą do nich także:

  • stopa bezrobocia,
  • tempo wzrostu gospodarczego,
  • produkcja przemysłowa,
  • sprzedaż detaliczna,
  • wysokość kursów walutowych.

Wszystkie te wskaźniki pozwalają ocenić stan polskiej gospodarki i znaleźć przyczynę ewentualnych problemów. Celem polityki każdego kraju jest ciągły wzrost PKB, jednak w niektórych sytuacjach zahamowanie wzrostu gospodarczego może być jedynym sposobem na utrzymanie stabilności kraju i waluty. Z tego właśnie powodu rosnące stopy procentowe wpływają na wysokość kredytów gotówkowych, których zaciąganie staje się coraz mniej opłacalne.

Zmiany stóp procentowych a wysokość raty kredytów

Oprocentowanie kredytów gotówkowych, pożyczek w instytucjach bankowych, czy nawet pozabankowej karty kredytowej zależy od stawki WIBOR(R), która jednocześnie ustalana jest na podstawie stóp procentowych. To oznacza, że w przypadku produktów finansowych na zmiennym oprocentowaniu wysokość raty będzie zależna od kolejnych podwyżek lub obniżek stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej. W przypadku ich podwyższenia, oprocentowanie kredytu również wzrośnie, a tym samym miesięczna wysokość raty.

Warto wiedzieć, że istnieją także kredyty udzielane na stałe oprocentowanie. Do tej pory jednak bardzo mała liczba banków udzielała tego typu zobowiązania. Umowa kredytowa zakłada wówczas stałe oprocentowanie, na którego wysokość wpływ ma stała marża i stawka WIBOR(R) ustalona na stałym poziomie. Wówczas niezależnie od sytuacji rynkowej i gospodarczej kraju, rata Twojego kredytu się nie zmienia. Przez cały okres kredytowania ponosisz te same koszty kredytu. Ma to oczywiście pozytywne skutki w przypadku wzrostu stóp procentowych. Jeśli jednak są one niższe, niż zakłada Twoja umowa kredytowa, wówczas płacisz za kredyt więcej, niż wynosi obecna ich wartość na rynku.

W świetle obecnych podwyżek stóp procentowych Rada Polityki Pieniężnej zaleciła bankom wprowadzenie do swojej oferty kredytów ze stałym oprocentowaniem, co ma zachęcić do ich zaciągania.

Czy warto teraz brać kredyty gotówkowe?

Wiele osób zadaje sobie dziś pytanie, czy warto brać kredyty gotówkowe. Nic dziwnego, ponieważ mało stabilna sytuacja na rynku rodzi lęk przed długoterminowymi zobowiązaniami. Sam koszt kredytu również zniechęca do jego brania. O wiele bardziej opłaca się zbieranie kapitału na lokatach, których oprocentowanie rośnie. Jednak samo zbieranie kapitału w złotówkach jest obarczone ryzykiem inflacji, która także rośnie.

Choć branie kredytów gotówkowych na rozwój i nowe inwestycje nie opłaca się w świetle podwyżek stóp procentowych, to jednak istnieją sytuacje życiowe, które zmuszają do zaciągania kredytów gotówkowych czy hipotecznych pomimo tej sytuacji. Czy jest sposób na to, aby obronić się przed coraz wyższymi kosztami kredytów?

Przeszukaj oferty banków w poszukiwaniu kredytów ze stałym oprocentowaniem i przeanalizuj wszystkie koszty związane z zaciągnięciem tego rodzaju zobowiązania.

Jeśli masz już zaciągnięty kredyt hipoteczny i miesięczna rata wykracza poza Twój miesięczny budżet, możesz zgłosić chęć renegocjacji marży. Warto pamiętać, że bankom również zależy na odzyskaniu pieniędzy. Argumentem pozytywnie wpływającym na decyzję banku może być m.in. wzrost wartości mieszkania czy terminowe spłaty kredytu.

Warto również wykorzystać możliwości nadpłaty kredytów hipotecznych, które wpływają na obniżenie miesięcznych rat kredytu.

Na całkowity koszt kredytu w dużej mierze wpływa okres kredytowania. Im jest on dłuższy, tym koszty kredytu rosną. Staraj się więc zaciągać krótkoterminowe zobowiązania.

Na sam koniec można także przemyśleć spłatę kredytu w innym banku. Jeśli oferta innej placówki jest w danej chwili o wiele bardziej opłacalna, nie bój się refinansować swojego kredytu w innym banku.

Wysokość stóp procentowych jest wskaźnikiem, za pomocą których Rada Polityki Pieniężnej między innymi reguluje poziom inflacji. Wpływa to jednak na całą gospodarkę kraju, a także wysokość rat kredytów konsumenckich. Warto obserwować kolejne posiedzenia Rady i być przygotowanym na ewentualne podwyżki. Dla nowych kredytobiorców rozwiązaniem mogą być kredyty i pożyczki ze stałym oprocentowaniem.

Zapoznaj się z naszą ofertą i sprawdź, jakie warunki należy spełnić, aby ubiegać się o pozabankową kartę kredytową Cardina. Jak działa karta kredytowa? Sprawdź!