Popularność internetowych zbiórek rośnie z każdym rokiem – platformy crowdfundingowe dają szansę realizacji wyjątkowych pomysłów: od wynalazków technologicznych po akcje charytatywne. Niestety, dynamiczny wzrost tego sektora przyciąga również nieuczciwe osoby, które organizują fałszywe zbiórki pieniędzy. Odbiorcy wpłacają środki w przekonaniu, że wspierają ważne cele, tymczasem projekt okazuje się fikcją, a zgromadzone fundusze trafiają do kieszeni oszustów. W takich przypadkach poszkodowani nie tylko tracą pieniądze, ale stają się ofiarami oszustwa finansowe w Internecie, często trudnego do wyjaśnienia i odzyskania środków. Zrozumienie mechanizmów, które kierują twórcami nierzetelnych projektów, a także rozpoznanie znaków ostrzegawczych to klucz do uniknięcia strat.
W tym poradniku wyjaśniamy, co to crowdfunding oraz jak sprawdzić, czy zbiórka pieniędzy jest legalna. Zwrócimy uwagę na szczególnie popularne w sieci oszustwa na platformach crowdfundingowych i podpowiemy, jak wspierać wyłącznie te inicjatywy, które zasługują na zaufanie.
Odpowiemy najpierw, co to crowdfunding. To finansowanie pomysłów za pomocą wpłat społeczności, które może dotyczyć projektów artystycznych, wynalazków czy zbiórek charytatywnych. Popularność tego typu platform wynika z szybkości dotarcia do szerokiego grona darczyńców. Niestety, pojawiają się też osoby organizujące fałszywe zbiórki, kładące nacisk na emocjonalne historie lub obietnice bez pokrycia. Brak gruntownej weryfikacji sprawia, że oszuści korzystają z łatwego dostępu do darczyńców – niektórzy posuwają się nawet do nielegalnej zbiórki pieniędzy na podstawie całkowicie fikcyjnego celu. Dla uniknięcia strat rekomenduje się analizowanie, kto stoi za projektem i czy prezentuje realne dane, na przykład szczegółowy opis kosztów lub transparentną komunikację.
Spektrum oszustw sięga od kampanii obiecujących rewolucyjne gadżety, które nigdy nie powstaną, po projekty charytatywne oparte na wywołujących współczucie opowieściach pozbawionych faktycznych dowodów. Niekiedy twórcy zawyżają koszty, a zebrane środki trafiają na prywatne konta, poza tym znane są też przypadki uruchamiania kolejnych zbiórek na ten sam, rzekomo niezrealizowany dotąd cel. Im mniej konkretnych informacji w profilu kampanii, tym wyższe ryzyko, że właśnie masz do czynienia z fałszywą zbiórką pieniędzy. Twórcy autentycznych projektów chętnie przedstawiają budżet, plan działania i udowadniają, dlaczego potrzebują wsparcia.
Zidentyfikowanie nieuczciwego projektu nie zawsze jest łatwe, ale poniższe sygnały ostrzegawcze wskazują, że możesz mieć do czynienia z manipulacją:
Dobrym rozwiązaniem jest też weryfikacja wiarygodności w zewnętrznych źródłach – mediach branżowych lub forach dyskusyjnych, gdzie opinie użytkowników pozwalają zidentyfikować potencjalne oszustwa na platformach crowdfundingowych.
Pomagają w tym następujące kroki:
Rozsądnie jest też korzystać z zabezpieczonych form płatności (sprawdź: jak płacić kartą przez internet) czy monitorować przebieg kampanii pod kątem tego, czy rzeczywiście realizuje obiecane cele.
Uczciwy crowdfunding jest pięknym narzędziem wspólnego finansowania, ale nieświadomość potrafi prowadzić do strat. Bywa też, że trafiasz na oszustwa finansowe w Internecie, mimo najlepszych intencji. Niekiedy wystarczy prosta analiza danych czy zadanie dodatkowych pytań, żeby uniknąć wątpliwych projektów – korzystaj z zaufanych platform i pamiętaj, że darczyńcy mają prawo do transparentności. A kiedy masz wątpliwości, sprawdź recenzje, profil autora i poszukaj sygnałów ostrzegawczych. Dzięki takiemu podejściu fałszywe zbiórki pieniędzy nie zniechęcą Cię do czynienia dobra, natomiast ryzyko oszustwa znacznie się zmniejszy.
