Wysokość oprocentowania kredytów oraz lokat terminowych o zmiennej stopie procentowej zależy od wielu czynników. Wśród nich jednym z ważniejszych jest WIBOR, czyli wskaźnik informujący, po jakiej stawce banki pożyczają sobie pieniądze. Zmiany w jego obrębie wpływają nie tylko na funkcjonowanie krajowego systemu finansowego, lecz również wielkość zobowiązania tych konsumentów, którzy spłacają np. kredyt hipoteczny. Przeczytaj nasz poradnik i sprawdź, czym jest WIBOR oraz od czego zależy jego wysokość.
Aby bank komercyjny mógł prowadzić działalność kredytową, musi dysponować odpowiednimi środkami. Te, może pozyskiwać z dwóch źródeł – depozytów złożonych przez klientów oraz pożyczek udzielanych przez inne instytucje należące do sektora bankowego. W przypadku tych drugich kwota udostępnianego kapitału podlega oprocentowaniu według stopy procentowej obowiązującej na rynku międzybankowym. W ramach polskiego rynku finansowego wskaźnik odzwierciedlający jej poziom nazywa się WIBOR-em.
WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) to wskaźnik informujący o wysokości referencyjnej stopy procentowej, stosowanej podczas rozliczania kredytów udzielanych na polskim rynku międzybankowym. Innymi słowy, odzwierciedla on koszt pozyskania pieniądza przez instytucje bankowe. Jego wysokość jest określana przez 10 największych banków działających w Polsce w procesie tzw. fixingu.
Wartość wskaźnika może odnosić się do różnych okresów (zwanych terminami fixingowymi). Z tego względu wyróżnia się:
Stawki WIBOR są ustalane każdego dnia przez największe instytucje należące do krajowego sektora bankowego. Podczas ich szacowania uwzględnia się m.in. wartość aktywów należących do banków działających w Polsce, a także wysokość stóp procentowych ustalonych przez Radę Polityki Pieniężnej. Proces fixingu składa się z kilku etapów. W pierwszej kolejności poszczególne instytucje deklarują, po jakiej stawce mogą udzielać pożyczek innym bankom komercyjnym. Po odrzuceniu wartości skrajnych, obliczana jest średnia arytmetyczna, stanowiąca wartość wskaźnika WIBOR. Warto jednak dodać, że wielkość ta musi mieścić się w pewnych widełkach. Stawka WIBOR nie może bowiem przekraczać wartości stopy depozytowej oraz stopy lombardowej, wyznaczanych przez Radę Polityki Pieniężnej.
Organizatorem fixingu, w czasie którego ustalana jest stawka WIBOR, jest GPW Benchmark S.A. Z kolei kontrolę nad prawidłowością przebiegu tego procesu sprawuje Komitet Nadzorczy Wskaźników Referencyjnych Stóp Procentowych.
Wysokość stopy procentowej obowiązującej na rynku międzybankowym ustalana jest dla różnych okresów. Tak zwany WIBOR 1M to stawka, która odnosi się do kredytów udzielanych na okresy 30-dniowe. Ponieważ aktualizacja tego wskaźnika następuje pierwszego dnia miesiąca, wartość WIBOR 1M z reguły jest zbliżona do wielkości stóp procentowych ustalonych przez Radę Polityki Pieniężnej.
WIBOR 3M to wskaźnik stosowany najczęściej podczas ustalania wysokości oprocentowania kredytów udzielanych konsumentom w walucie krajowej. Wartość stawki aktualizowana jest co trzy miesiące. Z tego względu wskaźnik ten nieco wolniej reaguje na zmiany stóp procentowych, jakie wprowadza Rada Polityki Pieniężnej.
Część banków podczas ustalania wysokości oprocentowania kredytów hipotecznych wykorzystuje WIBOR 6M. Aktualizacja takiego wskaźnika następuje co pół roku. Oprocentowanie długoterminowych zobowiązań może być także określane zgodnie ze stawką WIBOR 12M, czyli wskaźnika, którego korekta dokonywana jest w okresach rocznych.
Warto pamiętać, że w zależności od waluty, w której został udzielony kredyt, mogą obowiązywać różne stopy procentowe. WIBOR stosuje się w przypadku zobowiązań zaciągniętych w walucie krajowej. Z kolei oprocentowanie kredytów udzielanych we frankach szwajcarskich (CHF) ustalane jest najczęściej z zastosowaniem stawki SARON, zaś w przypadku zobowiązań zaciągniętych w Euro stawki EUROBOR.
Choć stawki WIBOR dotyczą obrotu na rynku międzybankowym, to jednak mają one bezpośrednie przełożenie na wysokość oprocentowania kredytów udzielanych konsumentom. Wszystko dlatego, że wskaźnik ten, wraz z marżą bankową wpływają na wysokość raty, jaką w danym okresie będzie spłacał kredytobiorca.
Oprocentowanie kredytu = WIBOR + marża
Jeśli zatem WIBOR przyjęty dla danego terminu fixingowego ma wartość 7% natomiast marża banku stanowi 2%, to wtedy całkowite oprocentowanie kredytu wynosi 9%. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszym artykule czym jest stopa procentowa i na co ma wpływ.
Poszczególne banki mają swobodę w zakresie kształtowania produktów kredytowych oraz wyboru wskaźnika WIBOR, według którego obliczane będzie oprocentowanie kredytu. W przypadku długoterminowych zobowiązań najczęściej stosowane są jednak stawki obowiązujące w okresach 3 i 6-miesięcznych (odpowiednio WIBOR 3M i WIBOR 6M).
WIBOR jest wskaźnikiem, którego wartość w poszczególnych okresach ulega zmianom. Wzrost lub spadek stawki może zatem wpłynąć odpowiednio na zwiększenie lub zmniejszenie części odsetkowej raty kredytu. Utrzymywanie się wskaźnika na niskim poziomie jest sytuacją korzystną dla kredytobiorców. Wyższy WIBOR oznacza z kolei zysk dla tych, którzy swoje oszczędności ulokowali w formie lokat terminowych.
Ryzyko stopy procentowej to jeden z terminów, który często pojawia się w umowie kredytowej z bankiem. Wynika ono z możliwości zmiany stawki referencyjnej, wykorzystywanej podczas ustalania oprocentowania kredytu. Warto jednak pamiętać, że w czasie, na jaki zaciągnięte zostało zobowiązanie, zmienić się może także wysokość marży bankowej. Ta, zależy m.in. od takich czynników, jak:
Warto pamiętać, że stawki WIBOR stosowane są podczas ustalania oprocentowania kredytów o zmiennej stopie procentowej. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku zobowiązań ze stałym oprocentowaniem, gdzie wysokość opłacanych przez klienta rat reguluje umowa kredytowa z bankiem. Ponieważ oprocentowanie takich kredytów nie ulega zmianom przez określony czas, podwyżki i obniżki stóp procentowych wprowadzane przez RPP nie wpływają na wysokość zobowiązania.
Kredyty z oprocentowaniem stałym skuteczniej chronią kredytobiorców przed regularnym podnoszeniem stóp procentowych. Trzeba jednak pamiętać, że nie zawsze takie rozwiązanie jest korzystne. Kredytobiorca nie może tu bowiem liczyć na zmniejszenie wysokości raty, gdy stopy procentowe obowiązujące na rynku międzybankowym zaczną spadać.
Przyjęta przez sejm w lipcu 2022 r. ustawa o pomocy kredytobiorcom zakłada zastąpienie WIBOR-u innym wskaźnikiem. Za jego opracowanie odpowiadają Komisja Nadzoru Finansowego oraz Komitet Stabilności Finansowej. Eksperci rynku finansowego spodziewają się, że nowy wskaźnik przyjęty zostanie najpewniej pod koniec 2022 r. Jeśli tak się stanie, od 2023 r. oprocentowanie kredytów hipotecznych nie będzie już ustalane z zastosowaniem stawki WIBOR.
Zmiany w obrębie stawek WIBOR, wpływające na oprocentowanie kredytów ze zmienną stopą procentową, mogą utrudniać planowanie domowego budżetu. Właśnie dlatego, zanim zdecydujesz się podpisać umowę z bankiem, zapoznaj się ze wszystkimi jej warunkami. Aby uniknąć przykrej niespodzianki, przygotuj symulację raty kredytu, uwzględniając zmiany w wysokości oprocentowania. Dzięki temu łatwiej Ci będzie ustalić, czy nawet po podwyżce stóp procentowych będziesz w stanie spłacać swoje zobowiązanie.
Podpisując umowę kredytową, zwróć uwagę także na zapisy dotyczące marży oraz prowizji dla banku. Pamiętaj, że obie te wartości możesz negocjować. Decydując się na kredyt oprocentowany według okresowo stałej stopy procentowej, upewnij się, po jakim czasie bank dokona ponownego przeliczenia raty oraz jakie warunki musisz spełnić, aby zmienić formę oprocentowania. O innych ważnych kwestiach, które warto uwzględnić, piszemy w naszym poradniku 5 pytań, na które warto sobie odpowiedzieć, zanim weźmiesz pierwszy kredyt.
Podsumujmy. Zaciągając kredyt, trzeba pamiętać o tym, że jest to zobowiązanie wieloletnie. Wysokość opłacanych przez kredytobiorcę rat może zmieniać się w zależności od sytuacji panującej na rynku finansowym oraz związanych z tym podwyżek stawek WIBOR. Z tego względu, zanim podpiszesz umowę z bankiem, uwzględnij ryzyko stopy procentowej oraz wybierz odpowiednią formę oprocentowania.
