Udało Ci się znaleźć ofertę kredytową, która na pierwszy rzut oka wydaje się bardzo atrakcyjna? Całkowity koszt zobowiązania może Cię niemile zaskoczyć. Aby uniknąć przykrej niespodzianki, warto wiedzieć, co to jest oprocentowanie nominalne i czym różni się ono od rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Przeczytaj nasz poradnik i sprawdź, na co jeszcze zwrócić uwagę, zanim podpiszesz umowę kredytową.
Podpisując umowę kredytu, najpewniej spotkasz się z terminem, jakim jest oprocentowanie nominalne. Co to takiego? W ten sposób określa się stopę procentową, za pomocą której bank lub inna instytucja finansowa naliczy odsetki od przekazanego kapitału. Znając jej wartość, możesz łatwo ustalić wysokość raty, jaką będziesz spłacać jako kredytobiorca. Obowiązujące obecnie rozwiązania prawne wprowadzają pewne limity dotyczące maksymalnego poziomu nominalnej stopy oprocentowania. Tu na uwagę zasługuje m.in. art. 359 § 21 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym dopuszczalna wysokość odsetek w ujęciu rocznym nie może przekraczać dwukrotności tzw. odsetek ustawowych, ustalanych w oparciu o stopę referencyjną NBP. Jeśli natomiast w umowie pożyczki oprocentowanie nominalne nie zostanie jasno określone, to wtedy co do zasady stosuje się odsetki ustawowe.
Nominalna stopa oprocentowania to wskaźnik składający się z dwóch elementów. Pierwszym z nich jest stawka WIBOR, czyli tzw. stopa bazowa, która obrazuje koszt kapitału na rynku międzybankowym. Jej wartość zależy od wysokości stóp procentowych wprowadzanych przez Radę Polityki Pieniężnej. Drugim z elementów jest marża, jaką bank nalicza w związku z uruchomieniem finansowania. Podpisując umowę kredytu, warto pamiętać, że stawka WIBOR podlega aktualizacji w różnych okresach (np. co trzy miesiące lub co pół roku). Jej poziom zależy w dużym stopniu od sytuacji panującej w danym momencie na rynku finansowym. Marża jest natomiast wskaźnikiem bardziej elastycznym. Ponieważ jej wysokość określa bank, jej wartość można negocjować.
W umowach kredytu oprocentowanie nominalne jest podawane w ujęciu rocznym. Trzeba jednak pamiętać, że może mieć ono charakter zmienny lub stały. W pierwszym przypadku wysokość odsetek będzie podlegać aktualizacji, w zależności od zmian w obrębie stawki WIBOR. Inaczej wygląda natomiast sytuacja tych konsumentów, którzy korzystają z kredytów ze stałym oprocentowaniem. W ich przypadku wysokość rat przez określony czas nie powinna ulegać zmianom.
Porównując oferty kredytowe, większość konsumentów kieruje się wyłącznie wysokością rat i odsetek. Warto jednak wiedzieć, że oprocentowanie nominalne nie odzwierciedla wszystkich kosztów, jakie w związku z zaciągnięciem zobowiązania będzie musiał ponieść kredytobiorca. Banki oraz instytucje pożyczkowe często naliczają bowiem dodatkowe opłaty, które mogą znacząco zwiększać poziom wydatków wynikających ze spłaty kredytu. Właśnie dlatego podczas porównywania ofert warto wziąć pod uwagę wskaźnik, jakim jest oprocentowanie rzeczywiste, zwane także rzeczywistą roczną stopą oprocentowania (RRSO).
Co to jest RRSO? Najprościej mówiąc to wskaźnik, który uwzględnia wszystkie koszty, jakie w związku ze spłatą zobowiązania będzie musiał ponieść kredytobiorca. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania, oprócz odsetek, obejmuje także prowizje i różnego rodzaju opłaty manipulacyjne. Więcej na ten temat piszemy w naszym artykule prowizja i oprocentowanie – co warto wiedzieć?
Oprocentowanie rzeczywiste, podobnie jak nominalne, jest wyrażane jako wartość procentowa. Jego wysokość znacznie lepiej informuje jednak o faktycznych kosztach kredytu, z jakimi musi się liczyć konsument. Znając wysokość RRSO, kredytobiorca może w obiektywny sposób porównać poszczególne oferty i wybrać tę, która okaże się dla niego najkorzystniejsza.
Z założenia rzeczywista stopa oprocentowania powinna informować konsumenta o całkowitych kosztach kredytu. Właśnie dlatego na jej wysokość składają się:
Warto wiedzieć, że oprocentowanie rzeczywiste nie uwzględnia niektórych kosztów, jakimi może zostać obciążony kredytobiorca. Do tej kategorii należą następujące opłaty:
Obowiązek podawania RRSO przez banki, instytucje pożyczkowe oraz dostawców usług płatniczych, został usankcjonowany prawnie. Informacje na temat tego wskaźnika muszą pojawić się m.in. w umowie kredytu czy reklamie konkretnej oferty. Szczegółowe regulacje dotyczące tej materii zostały zawarte w ustawie z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.
Aby zobrazować całkowity koszt kredytu, wiele firm posługuje się tzw. przykładem reprezentatywnym, czyli szacunkową kalkulacją, jaka przygotowana została dla oferty o konkretnych parametrach. To, że w danym przypadku poziom RRSO będzie niski, nie oznacza jeszcze, że dana organizacja oferuje kredyty w korzystnej cenie. Porównanie atrakcyjności poszczególnych ofert za pomocą oprocentowania rzeczywistego możliwe jest tylko w przypadku umów o podobnych parametrach (a zatem z takim samym okresem spłaty czy rodzajem rat).
Choć bank ma obowiązek podawania informacji o RRSO, to jednak niektórzy konsumenci wolą samodzielnie zweryfikować, czy wartość oprocentowania rzeczywistego podana w umowie, została obliczona prawidłowo. Wzór, za pomocą którego określa się RRSO, podany został w załączniku nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim. Uwzględnia on m.in. takie zmienne, jak:
Obliczanie oprocentowania rzeczywistego w ten sposób może być jednak kłopotliwe dla konsumentów, którzy nie posiadają rozległej wiedzy ekonomicznej. W takim przypadku warto skorzystać z internetowych kalkulatorów RRSO, które pozwalają w prosty sposób ustalić wysokość całkowitych kosztów kredytu.
Popularność sprzedaży ratalnej zaowocowała tym, że w ofertach wielu banków oraz instytucji finansowych pojawiły się pożyczki konsumenckie z RRSO 0%. Klienci, którzy podpisali taką umowę, zobowiązani są do spłaty kapitałowej części kredytu. Bank nie dolicza natomiast dodatkowych opłat związanych z odsetkami czy prowizją. Trzeba jednak pamiętać, że oferty tego rodzaju często obarczone są dodatkowymi warunkami, jakie musi spełnić kredytobiorca. Pożyczkodawca może np. wymagać wykupienia dodatkowego ubezpieczenia lub założenia przez kredytobiorcę rachunku bankowego.
Oprocentowanie rzeczywiste to wskaźnik, który pozwala dość dobrze porównać oferty kredytowe, proponowane przez różne instytucje finansowe. Uwzględnia on większość kosztów, z jakimi musi się liczyć kredytobiorca, a zatem wysokość odsetek, prowizje oraz różnego rodzaju opłaty manipulacyjne. Pamiętaj jednak, że rzeczywista roczna stopa oprocentowania nie obejmuje kosztów związanych z windykacją zobowiązania. Aby uniknąć nieprzewidzianych wydatków, musisz zadbać o terminową spłatę poszczególnych rat.
Jeśli chcesz porównać oferty kredytów za pomocą RRSO, upewnij się, że mają one podobne parametry. Wartość wskaźnika może bowiem różnić się w zależności od okresu spłaty, rodzaju oprocentowania oraz wielkości kapitału. Pamiętaj również, że o atrakcyjności danej oferty decydują także inne czynniki. Dlatego przed zawarciem umowy kredytowej upewnij się, jakie dodatkowe warunki musisz spełnić, aby uzyskać finansowanie. Niekiedy warto wybrać ofertę z wyższym RRSO po to, aby uniknąć ewentualnych problemów związanych z odroczeniem terminu spłaty czy zamknięciem niepotrzebnego rachunku bankowego.
Czas na krótkie podsumowanie. Rzeczywista stopa procentowa nie jest tym samym, co oprocentowanie nominalne. Drugi z terminów odnosi się bowiem wyłącznie do stopy procentowej, którą bank lub inna instytucja finansowa posługuje się podczas naliczania odsetek. Trzeba jednak pamiętać, że wiele ofert kredytów z odsetkami 0% obejmuje szereg dodatkowych opłat, które znacząco zwiększają wysokość zobowiązania. Właśnie dlatego, zanim podpiszesz umowę kredytu, przeanalizuj wartość RRSO. Mamy nadzieję, że po lekturze naszego poradnika wiesz już, czym różni się oprocentowanie nominalne od rzeczywistego. Jeśli natomiast chcesz zgłębić swoją wiedzę na temat finansów, zapoznaj się także z innymi artykułami opublikowanymi na naszym blogu.
